De DHV heeft een interessant artikel geschreven over “wind”, welke apps kan je goed gebruiken om je informatie uit te halen wat betreft de wind op hoogte, wind in het dal en veranderingen. Interessant is ook het advies wat ze geven rondom de informatie die je uit apps haalt en de vertaling naar de werkelijkheid. Hoe zijn de omstandigheden en waar houd je dan rekening mee. Want alleen maar naar een voorspelling kijken is natuurlijk niet realistisch. Wij hebben de tekst vertaalt.
Wind is de belangrijkste, veiligheidsrelevante weervariabele voor ons als paragliders. Alleen als de wind zwak genoeg waait en er geen harde windstoten zijn, kan vliegen (afgezien van piloot- en materiaalfouten) als minder ongevalsgevoelig worden beschouwd. Met een toenemende windsnelheid neemt het risico exponentieel toe. Dan bestaat het risico van lij rotor, windschering, windvlagen, sterke windgradiënten nabij de grond, etc. De piloot moet dan weten hoe hij daarmee om moet gaan.
Wij paragliders bereiken snel de fysieke grenzen van onze voorwaartse snelheid. Het is dus belangrijk om altijd te weten hoe de wind waait op een vliegdag. Veel piloten vertrouwen vooral op voorspellingen die afkomstig zijn van weermodellen. Ze geven een goede aanwijzingen maar zijn echter niet altijd realistisch. Enerzijds omdat het weer zich anders kan ontwikkelen dan voorspeld. Anderzijds omdat lokale omstandigheden zoals het terrein met bergen en dalen invloed kunnen hebben op de luchtstromen, windrichting en windkracht. Daardoor geven voorspelling niet altijd de juiste informatie.
Controleer altijd de echte wind
Het is daarom ten zeerste aan te raden om voor elke vlucht nogmaals te controleren hoe de daadwerkelijk gemeten windwaarden in jou eigen vliegregio zijn. En zelfs tijdens (vooral langere vluchten) de vlucht kan het de moeite waard zijn om actuele windwaarden op je smartphone in de cockpit op te roepen, om te voorkomen dat je in de val loopt of vliegt door verrassende windontwikkelingen.
Je kunt je bijvoorbeeld afvragen: Is de dalwind opgestoken en is hij nog steeds landbaar of is er een harde wind opgestoken in het dal en kan ik daar rekening mee houden? Komt de wind al over de bergen heen en zit ik daardoor in de luwte of zelfs wel de lij? Is de voorspelde richtingsverandering van de wind al opgetreden? Waait de wind, zoals voorspeld, uit de goede richting op de startplek, of moeten we naar een andere startplek? Is de wind misschien harder dan voorspeld en is de dag daardoor nog wel vliegbaar?
De daadwerkelijk gemeten windwaarden kunnen in principe voor twee dingen worden gebruikt:
1. Plausibiliteitscontrole (meerdere stations): Dit wordt gedaan voor een vliegdag of voor een start. Komen de gemeten waarden in de regio overeen met de voorspellingen voor de huidige tijd, zowel qua richting als qua snelheid? Als er significante afwijkingen zijn, dan klopt de prognose (de TARGET-situatie) uiteraard niet en moet je nadenken over hoe om te gaan met de werkelijke situatie. Moet je misschien je vluchtplannen wijzigen? Hierbij is het van belang de analyse niet te beperken tot de waarden van individuele stations, maar altijd naar een groter geheel kijken met meerdere stations.
2. Lokale controle (individueel station): Deze gegevens tonen je de omstandigheden die aanwezig zijn op de locatie van een station. Ze kunnen op deze punten van bijzonder belang zijn voor beslissingen over het starten en landen. Het is belangrijk om te weten waar het station zich eigenlijk bevindt: bovenop een berg, direct bij een startpunt op een helling of beneden in het dal? Staat het bloot aan harde wind of is de locatie beschut van de wind? Het is van belang om uit deze informatie een juiste beoordeling te kunnen maken over de lokale situatie.
Referentiestations kennen
Het gebruiken van live windwaarden en het correct interpreteren ervan vereist enige ervaring. Vergelijk altijd uw eigen ervaringen met wat de verschillende meetstations zeggen. Alleen zo kunt u in de loop van de tijd voor “jouw” vlieggebied zien welke stations als goede referentie kunnen dienen voor bepaalde beslissingen en welke je met een gerust hart kunt negeren, omdat hun gemeten waarden jou alleen maar op een dwaalspoor brengen.
Vooral als je in bergachtige streken reist, is het ook belangrijk om te onthouden: welke van de stations zijn blootgesteld aan de wind hoog op de berg, daarom moeten ze een goed overzicht bieden van de windsituatie op grote hoogte. En welke bevinden zich beneden in het dal om de windsituatie op een landingsplaats correct te kunnen inschatten?
Een live controle van de wind, zelfs tijdens de vlucht, helpt alleen als je weet hoe je ze kunt interpreteren.
Ten slotte moet je altijd rekening houden met de updatefrequentie van de verschillende meetstations. Afhankelijk van welk meetnetwerk de data afkomstig is, zijn er verschillende updatefrequenties. Ze kunnen tussen de vijf minuten en een uur duren. Windmetingen mogen idealiter niet ouder zijn dan 15 minuten.
Bronnen
Er zijn verschillende websites en apps die geschikt zijn om actuele windwaarden op te roepen op je smartphone. Sommige apps bieden aanzienlijk meer functionaliteiten dan alleen het weergeven van de wind.
Het is de moeite waard om de verschillende apps en hun weergaveopties uit te proberen. Alle werken met kleurcodering om in één oogopslag geschatte windsnelheden te kunnen vastleggen. Als je op afzonderlijke stations klikt, worden verdere details weergegeven – zoals de ontwikkeling van de windwaarden in de loop van de tijd.
Hieronder beschrijven we een aantal apps die goed van pas kunnen komen. Houd er rekening mee dat je een app moet leren kennen, wanneer je altijd verschillende apps raadpleegt kan je ook moeilijk inschatten wat de waarde is van de voorspelling van de app. En hoe je de gegevens moet interpreteren.
Windy
De website Windy en de gelijknamige app zijn het Zwitserse zakmes als het gaat om een overzicht van de weersomstandigheden. Daar kun je de voorspellingen van verschillende meteomodellen weergeven, maar ook een overlay met huidige stationmetingen. Windy is daarom de beste optie voor de hierboven beschreven plausibiliteitscontrole voor de start, d.w.z. de grootschalige vergelijking van doel- en werkelijke waarden voor windkracht en -richting. Windy is minder geschikt voor gebruik tijdens de vlucht – al was het maar omdat de windstationlaag steeds weer moet worden ingeschakeld via enigszins moeilijk toegankelijke submenu’s.
Burnair
Op de Burnair.cloud website en in de bijbehorende iOS en Android app Burnair Map schakel je de weergave “Live weather” in voor geregistreerde gebruikers (registratie is gratis). Vervolgens worden naast geanimeerde buienradargegevens ook lokale windstationwaarden weergegeven. Burnair biedt – in ieder geval voor het hele Alpengebied – de grootste datapool, d.w.z. het bevat ook enkele meetnetwerken die nog ontbreken in andere apps (bijvoorbeeld gegevens van windstations van de Tiroolse lawinewaarschuwingsdienst). De dubbele kleurcodering van de windpijlen in Burnair is erg handig. De kern geeft de gemiddelde wind weer, de gekleurde rand de windvlaagkracht. Het is alleen niet meteen duidelijk of een station op de berg of in het dal ligt. Daarvoor biedt Burnair nog een andere waardevolle functie. Als je dicht genoeg bij een station inzoomt, worden de gemeten waarden hieronder ook als cijfers weergegeven. De schriftelijke vorm geeft aan of de gegevens actueel of enigszins achterhaald zijn. Als de metingen meer dan tien minuten geleden zijn, worden ze cursief weergegeven. Een klik op de windpijl opent een curveweergave van de windontwikkeling voor een dag. Op deze manier kunnen toenemende of afnemende windsnelheden snel worden geïdentificeerd.
Spotair
Spotair is een zogenaamde webapp van een Franse ontwikkelaar. De link naar de pagina kun je als app opslaan op je smartphone, deze werkt met iOS en Android. Spotair toont data van de meest uiteenlopende wereldwijde meetnetwerken en is daardoor ook geschikt voor reizen buiten Europa. Windmetingen worden gepresenteerd als kleurgecodeerde windzakken, met een digitaal display in het midden. Groen kan als onproblematisch worden beoordeeld (gemiddeld <15 km/u), bij oranje is het al sterker. Als je op een windsymbool tikt, wordt er een vak geopend met een wat gedetailleerdere weergave inclusief windvlagen (indien gemeten). Als je nogmaals op dit vakje tikt, wordt er een grotere windgeschiedenis geopend, die zelfs tot vijf dagen teruggaat. Op sommige windsymbolen kunnen ook kleine pijlen verschijnen. Dit is altijd wanneer Spotair tussen verschillende metingen een duidelijke trend van toenemende of afnemende wind heeft herkend.
Hofluy
Holfuy is een aanbieder van weerstations die door veel paraglidingclubs worden gebruikt. Op de Holfuy-website en de Holfuy-app kunnen enkel de gegevens van het Holfuy-netwerk worden opgevraagd. Aangezien de meeste stations zich meestal direct bij startlocaties bevinden, kan het in sommige vlieggbieden waar dit type station wijdverspreid is, erg handig zijn om de Holfuy-app te installeren. In tegenstelling tot alle hierboven beschreven aanbiedingen, biedt Holfuy alleen een kaartweergave aan op haar website. In de app kunnen afzonderlijke stations als favorieten worden ingesteld en vervolgens alleen in een tabel worden opgeroepen.
Winds.mobi
Winds.mobi is een Zwitserse ontwikkelaarswebsite die ook prima werkt op smartphoneschermen. De dekking van de weergegeven meetnetten is zeer goed, vooral voor Zwitserland en Frankrijk. Voor het oostelijke Alpengebied is het niet zo goed als Burnair, en ook wereldwijd blijft het wat achter vergeleken met Spotair. Winds.mobi schittert met twee andere handige functies: enerzijds geeft de vorm van de kleurgecodeerde windpijlen aan of een station zich in het dal of op de berg bevindt. In het eerste geval is er een kronkel in het midden van de pijl, in het tweede een driehoek. Aan de andere kant kunt u met winds.mobi overschakelen van een kaartweergave naar een tabelweergave (inclusief windgeschiedenis). Om dit te doen, moet u eerst afzonderlijke windstations als favorieten selecteren. Als u zich gratis aanmeldt, kunt u deze favorieten zelfs op verschillende apparaten synchroniseren. Winds.mobi is daarom vooral interessant als je regelmatig in een gebied vliegt en alle relevante windstations in het gebied invoert. Dit geeft u een bijzonder snel overzicht.
Wingit
Wingit is een app voor iOS en Android die pas in 2023 is gelanceerd. Hun functies zijn niet beschikbaar als website, maar alleen op smartphones. Naast een wereldwijde startdatabase, webcams, luchtruim, skyways en thermische informatie, biedt de app ook uitgebreide toegang tot windmeetnetwerken. Voor Europa zijn de gegevens even compact als die van Spotair, maar Burnair lijkt beter in het Alpengebied. Windkracht is gecodeerd in verkeerslichtkleuren. Alle donkere tinten groen kunnen als ok worden aangemerkt
Is de situatie lichtgroen en dan geel, dan kan de situatie (vooral in de bergen) als uitdagend worden beoordeeld. Wingit heeft volgens de ontwikkelaar als voordeel dat het live minder dataverkeer verbruikt dan bijvoorbeeld Burnair of Spotair. Als gevolg hiervan zou het nog steeds goed moeten werken, zelfs met een suboptimale netwerkverbinding.
